Do niedawna proces wyboru gospodarza igrzysk olimpijskich stawiał wysokie wymagania przed miastami-kandydatami. Wiązało się to z dużymi kosztami, a co za tym idzie – protestami społecznymi. Międzynarodowy Komitet Olimpijski zmienił jednak paradygmat swojego działania, by obniżyć próg wejścia w starania o przyjęcie igrzysk. W zgodzie z nowa polityką rozpatrywana będzie ewentualna kandydatura Polski.
Nowy paradygmat działania MKOl-u można w prostych słowach określić tak:
To nie kraj musi się dostosować do igrzysk, lecz igrzyska muszą dostosować się do kraju.
By trzymać się tej zasady , ustanowiono trzystopniową procedurę procesu wyboru gospodarza igrzysk. Obecnie ma ona dość nieformalny charakter – co tłumaczy dlaczego tak wiele jest zainteresowanych organizacją igrzyska państw, a jednocześnie mało z ich strony konkretów.
Poszczególne etapy procesu starania o igrzyska to:
1. Nieformalna wymiana. Na tym etapie rozpoczynana jest wymiana informacji pomiędzy MKOl-em, NKOl-em (Narodowy Komitet Olimpijski) oraz miastem lub regionem.
2. Ciągły dialog. W przypadku, gdy rozmowy w ramach „Nieformalnej wymiany” okażą się pozytywne, następuje podjęcie decyzji przez NKOl i miasto/region o rozpoczęciu „Ciągłego dialogu”. Etap ten nadal jest niezobowiązujący i nie wiąże kandydata z konkretną datą igrzysk. W tym momencie potencjalny gospodarz staje się Zainteresowaną Stroną. Otrzymuje on od MKOl-u wsparcie merytoryczne w przygotowaniu wizji i oferty organizacji igrzysk. Faza ta ma charakter elastyczny i nie wymaga szerszego zaangażowania finansowego oraz składania deklaracji organizacyjnych, prawnych oraz kosztowych. Etap ten w pewnym sensie jest określeniem studium wykonalności, a także sporządzeniem raportu w zakresie praw człowieka w każdym regionie. Jeśli wszystkie czynniki będą pozytywnie określone, wówczas miasto/region zyskuje status Preferowanego Gospodarza. Dalsze rekomendacje dotyczące kandydatur na gospodarzy igrzysk są zadaniem Komisji Przyszłego Gospodarza, która dokonuje oceny sporządzonych raportów.
3. Ukierunkowany dialog. W tej fazie Komisja Przyszłego Gospodarza wskazuje najlepsze kandydatury, a także ocenia, który projekt stanowi strategiczną szansę na rozwój ruchu olimpijskiego. Komisja zaleca Zarządowi MKOl otwarcie Dialogu Ukierunkowanego dla konkretnej edycji i roku igrzysk. W przypadku zgody Rady Wykonawczej z zaleceniem Komisji, rozpoczyna się Ukierunkowany Dialog z jedną lub więcej niż jedną liczbą stron. Etap ten to już pogłębiona analiza oraz szeroko zakrojone konsultacje, zarówno w ramach MKOl, miasta/regionu oraz międzynarodowych federacji sportowych. W tej fazie sporządzane są raporty dotyczące kosztów, poparcia opinii publicznej czy potencjalnego wpływu na środowisko. Po ukończeniu konsultacji oraz przygotowaniu raportów w ramach Ukierunkowanego Dialogu, Zarząd może wystawić jedną lub więcej kandydatur Preferowanych Gospodarzy do wyboru podczas Sesji MKOl.
Źródło: olympics.com
Powyżej opisana procedura została skonstruowana po to, by wzmocnić proces analizy kandydatur oraz uelastycznić MKOl do zewnętrznych czynników. MKOl deklaruje, że istotnymi elementami branymi pod uwagę przy wyborze gospodarza igrzysk to:
- Czynniki geopolityczne, społeczno-gospodarcze, rozwoju człowieka i środowiska;
- Wizja i plan generalny;
- Dostosowanie do istniejących długoterminowych planów rozwoju miasta/państwa;
- Przewidywany zrównoważony rozwój i wpływ na dziedzictwo;
- Wsparcie polityczne i społeczne;
- Strategia finansowania;
- Doświadczenie w organizacji wydarzeń sportowych, możliwości zakwaterowania, infrastruktura transportowa oraz bezpieczeństwo i ochrona.
Strategia działania MKOl w tym zakresie jest wyznaczana przez plan zaproponowany przez Komitet Wykonawczy MKOl: Agenda 2020+5. Ów plan składa się z 15 zaleceń:
- Wzmocnić wyjątkowość i powszechność igrzysk olimpijskich,
- Wspierać zrównoważone igrzyska olimpijskie,
- Wzmocnić prawa i obowiązki sportowców,
- Kontynuować przyciąganie najlepszych sportowców,
- Stale wzmacniać bezpieczny sport i ochronę sportowców,
- Udoskonalać i promować Drogę do igrzysk olimpijskich,
- Koordynować harmonizację kalendarza sportowego,
- Zwiększać cyfrowe zaangażowanie ludzi,
- Zachęcać do rozwoju sportów wirtualnych i współpracować ze społecznościami graczy wideo,
- Wzmocnić rolę sportu jako ważnego czynnika umożliwiającego realizację celów zrównoważonego rozwoju ONZ,
- Zwiększać wsparcie dla uchodźców i ludności dotkniętej przesiedleniami,
- Wyjść poza społeczność olimpijską,
- W dalszym ciągu dawać przykład w zakresie obywatelstwa korporacyjnego,
- Wzmocnić ruch olimpijski poprzez dobre zarządzanie,
- Wprowadzać innowacje w modelach generowania przychodów.
Te zalecenia wyraźnie sugerują w jakim kierunku MKOl stara się podążać. Agenda 2020+5 stanowi przedłużenie Agendy 2020, która została przyjęta w 2014 roku. Obecne wytyczne pochodzą z 2021 roku i wyznaczają horyzont działań MKOl do 2025 roku. Tak skonstruowana ścieżka wyboru gospodarza igrzysk olimpijskich sugeruje, że MKOl z czasem coraz mocniej zacznie spoglądać w kierunku nowych rynków – czyli tej grupy państw, które nigdy w historii nie zorganizowały igrzysk.