Tekst pierwotnie ukazał się 2.10.2021 r. na stronie trimarium.pl.
Zjednoczone Emiraty Arabskie w ciągu ostatnich 13 lat zbudowały imponujące globalne konsorcjum futbolowe, które dzisiaj nazywa się City Football Group. Od 2008 roku, gdy spółka Abu Dhabi United Group została właścicielem angielskiego klubu Manchester City, znacząco rozbudowała się współpraca międzynarodowa na poziomie sportowo-biznesowym. Patrząc na to z perspektywy biznesowej, jest to po prostu bardzo duży konglomerat różnych podmiotów, których celem jest poprawa jakości sportowej klubów piłkarskich zaangażowanych w cały projekt, a skutkiem tego ma być zysk finansowy. Przyglądając się jednak nieco głębiej, dostrzec można jak interesująca i rozległa jest to sieć powiązanych ze sobą wielu przedsiębiorstw, które działają pod jednym szyldem rodem ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Podmioty rozsiane dosłownie po całym świecie, od Australii, przez Chiny, Indie, Europę Zachodnią, Stany Zjednoczone czy Boliwię są zaangażowane w projekt, którego innym, mniej medialnym lecz niemniej istotnym celem jest budowa relacji politycznych Zjednoczonych Emiratów Arabskich, w oparciu o klasyczne metody soft power.
Właściciel City Football Group
City Football Group (CFG) formalnie istnieje od 2013 roku. Przez pierwsze dwa lata właściciel był jeden, wcześniej wspomniana firma Abu Dhabi United Group. Dzisiaj struktura właścicielska CFG jest rozproszona na 3 różne podmioty:
– Abu Dhabi United Group – 77% własności
– chińskie konsorcjum firm China Media Capital oraz CITIC Group Corporation – 13% własności
– Silver Lake – 10% własności
Celem takiego zabiegu miało być dokapitalizowanie CFG, jednak przy zachowaniu dominującej pozycji firmy z ZEA. Właścicielem Abu Dhabi United Group jest szejk Mansour bin Zayed Al Nahyan. Jeden z najważniejszych członków rodziny królewskiej Zjednoczonych Emiratów Arabskich, wicepremier kraju, Minister Spraw Prezydenckich, członek Najwyższej Rady Naftowej. Jednocześnie posiada on udziały w spółce Abu Dhabi Media Investment Corporation, która skupia między innymi gazetę The National czy kanał Sky News Arabia. Jest to jedna z najważniejszych osób w ZEA i polityk najwyższego szczebla, który ma bezpośredni wpływ na funkcjonowanie całej grupy CFG oraz najważniejszy klub grupy – angielski Manchester City.
Rozproszenie udziałów
W grudniu 2015 roku konsorcjum firm China Media Capital (CMC) oraz China International Trust Corporation (CITIC) przejęło 13% udziałów za kwotę 485 milionów USD. Publiczne zainteresowanie Chińczyków udziałami w CFG można było dostrzec kilka miesięcy wcześniej. Prezydent Chin Xi Jinping wizytował ośrodek Manchesteru City i spotkał się tam m.in. z brytyjskim premierem Davidem Cameronem. Warto zwrócić uwagę, iż po pierwsze ten ruch nie był przypadkowy, ponieważ wpisał się w cały proces pogłębiania relacji ekonomicznych Wielkiej Brytanii i Chińskiej Republiki Ludowej (październik 2015 roku)1. Po drugie zaś ruch ten zbiegł się w czasie z intensywnym procesem pogłębiania współpracy politycznej między Chińską Republiką Ludową a Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi. W tym samym roku odbyło się spotkanie na najwyższym szczeblu politycznym – koronowany książę, następca tronu emira Abu Dhabi Muhammad ibn Zajid Al Nahajjan rozmawiał z prezydentem Chin Xi Jinpingiem. Domniemywać można wpływ tej rozmowy na rozwój współpracy, jednak fakt jest taki, że tego samego roku Chińczycy weszli w układ właścicielski CFG. Istotną informacją jest również fakt, że za CMC stoi największy medialny chiński potentat – Li Ruigang, którego uważa się jednego z najbardziej wpływowych ludzi we współczesnych Chinach2. CITIC z kolei jest kontrolowaną przez państwo firmą inwestycyjną, skupiającą olbrzymie portfolio spółek i branż, w których lokuje kapitał. To wszystko składa się na obraz, w którym państwowe podmioty wyrażają polityczną wolę współpracy na linii ZEA-Chiny, a czego efektem jest grupa klubów piłkarskich rozsianych po całym świecie, które są bezpośrednio zależne od podmiotów, które należą do tych dwóch państw.
Silver Lake, trzeci współwłaściciel CFG, dołączył do grupy w 2019 roku. Za 10% udziałów zapłacono 500 milionów USD3. Silver Lake to firma typu private equity, inwestująca w wiele różnych branż na świecie. Inwestowała między innymi w takie firmy jak Twitter, Airbnb, Motorola czy Grupa Alibaba. Dołączenie do grupy właścicieli przez Silver Lake jest ruchem stricte biznesowym, mniej angażującym politycznie. Jednakże w tle tej transakcji jest niewątpliwe nawiązanie kontaktów z bezpośrednim otoczeniem władz ZEA z amerykańskimi inwestorami. Efektem tego stała się kolejna inwestycja Silver Lake w ZEA – w 2021 roku amerykańscy inwestorzy wpłacili 800 milionów USD, by dołączyć do struktur firmy technologicznej z ZEA – Group 424. To pokazuje, że w tle futbolu i meczów, w których grają kluby z grupy CFG, rozgrywają się inne relacje polityczne i biznesowe.
Cel grupy
CFG zrzesza kluby z różnych zakątków świata, jednak cele są wszędzie takie same. Pieniądze inwestowane przez ZEA mają pomóc rozwijać futbol w tych klubach i miastach. Warto podkreślić, że grupa bardzo mocno promuje piłkę nożną kobiet oraz rozwój akademii w tych miejscach. A wszystko to próbując wdrożyć atrakcyjny dla oka futbol, który da wyniki oraz zbuduje społeczność kibiców zaangażowaną w życie klubów. Budowanie solidnych podstaw organizacyjnych, odpowiednie zarządzanie zespołami oraz sukcesy sportowe powodują efekt, w którym poprawia się wizerunek inwestora wśród opinii publicznej. Trzeba jednak też zaznaczyć, że rozwój biznesowy i sportowy tych klubów wpływa na postrzeganie ZEA jako wiarygodnego partnera wśród elit politycznych tych państw i to jest główna korzyść płynąca z istnienia CFG. Pod fasadą branży sportowej oraz rozwoju ważnych klubów piłkarskich w tych państwach kryje się relacja między elitami politycznymi, co powoduje zbliżenie gospodarcze między tymi krajami.
Kluby City Football Group
W skład City Football Group wchodzą takie kluby piłkarskie jak:
– Manchester City (Anglia) – od 2013 roku
– New York City (USA) – od 2013 roku
– Melbourne City (Australia) – od 2014 roku
– Yokohama F. Marinos (Japonia) – od 2014 roku
– Montevideo City Torque (Urugwaj) – od 2017 roku
– Girona FC (Hiszpania) – od 2017 roku
– Sichuan Jiuniu (Chiny) – od 2019 roku
– Mumbai City FC (Indie) – od 2019 roku
– Lommel SK (Belgia) – od 2020 roku
– Esperance Sportive Troyes Aube Champagne (Francja) – od 2020 roku
– Club Bolivar – klub partnerski (Boliwia) – od 2021 roku
Powyższa lista klubów pokazuje jedno – ZEA poprzez City Football Group są zaangażowane na praktycznie każdym kontynencie.
Przede wszystkim relacje z Wielką Brytanią
Mimo zaangażowania ZEA w różne kluby piłkarskie na całym świecie, to Wielka Brytania pozostaje najważniejszym partnerem CFG. Manchester City jest najważniejszym klubem i wokół niego budowana jest marka i wizerunek ZEA oraz całej grupy. Sukcesy Manchesteru City, które pojawiły się w wyniku zainwestowania ZEA ogromnych środków finansowych, jednoznacznie wpływają na korzystny odbiór ZEA w Europie Zachodniej. Jednak wynik sportowy to jedno, a umowy dwustronne Wielka Brytania-ZEA to drugie. Uwagę zwraca wzrost liczby przyznawanych licencji ZEA na eksport sprzętu wojskowego z Wielkiej Brytanii od 2008 roku – czyli od roku wejścia Mansoura bin Zayed Al Nahyana do Manchesteru City. Z 383 aktywnych licencji w 2008 roku liczba ta wzrosła do 1471 w 2017 roku. Patrząc całościowo, rząd Wielkiej Brytanii udzielił ZEA 9003 licencje na eksport sprzętu militarnego między 2008 a 2017 rokiem, z czego aż 6038 dotyczyło broni i wyposażenia wojskowego. Mimo, iż sprzęt wojskowy jest najczęściej eksportowaną licencją do ZEA, jego wartość jest stosunkowo niska w porównaniu z materiałem podwójnego zastosowania. ZEA kupiły broń o wartości 887 milionów GBP, podczas gdy przeznaczyły 6,4 miliarda GBP na sprzęt, który może być używany zarówno przez cywilów, jak i siły wojskowe. W tym sensie wartość licencji podwójnego zastosowania z Wielkiej Brytanii do ZEA jest niezwykle wysoka i w ciągu trzech kolejnych lat, od 2011 do 2013 r., wyniosła ponad 1 miliard GBP. W 2013 roku wartość osiągnęła najwyższy poziom 2,6 miliarda GBP. W sumie od 2008 do 2017 roku Wielka Brytania sprzedała ZEA broń i sprzęt podwójnego zastosowania o wartości 7,3 miliarda GBP5. W ogólnym rozrachunku cała wymiana ekonomiczna między tymi państwami rośnie. Od 2011 do 2019 roku wartość handlu na linii Wielka Brytania-Zjednoczone Emiraty Arabskie wzrosła z poziomu 11,7 miliarda GBP do 18,9 miliarda GBP6. I choć eksport militariów do ZEA z Wielkiej Brytanii wyraźnie wyhamował po informacjach, w których okazało się, że sprzęt ten jest wykorzystywany w konflikcie w Jemenie, to współpraca polityczna na linii ZEA-Wielka Brytania jest kontynuowana. We wrześniu 2021 roku rządy tych krajów podpisały memorandum w sprawie zacieśnienia wymiany doświadczeń w przestrzeni sztucznej inteligencji i nowych technologii7.
Nie jest zatem przypadkiem, że wzrost wymiany gospodarczej zbiega się w czasie z pojawieniem się ZEA w brytyjskim futbolu. Ta dyscyplina sportowa jest niezwykle ważna w Wielkiej Brytanii, stanowi jedną z najważniejszych biznesowych branży w tym kraju. Mimo pandemicznego sezonu 2019/2020 i w większości meczów zamkniętych trybun dla kibiców, najwyższa klasa rozgrywkowa w Anglii – Premier League – wygenerowała 7,6 miliarda GBP do brytyjskiej gospodarki8. Bardzo istotny jest również fakt, iż futbol w Wielkiej Brytanii jest jedną z najważniejszych dziedzin życia. Szacuje się, że w 2019 roku, łączna widownia na samych stadionach w czterech rozgrywkach ligowych najwyższego szczebla (Premier League, Championship, League 1 oraz League 2) wyniosła niespełna 33 miliony osób na stadionach9. Futbol jest na tyle istotny, że nie bez przyczyny jest nazywany w Wielkiej Brytanii „religią wielu Bogów”, stąd też zaangażowanie ZEA w poprawę własnego wizerunku nie może dziwić.
Relacje UAE z innymi krajami
Równie interesujące w układzie biznesowym CFG są relacje z państwami, które są mniejszymi gospodarkami niż USA czy Japonia. W tych przypadkach widać pewną korelację, tzn. od momentu kiedy formalnie powstało CFG i kluby z USA, Australii oraz Japonii stały się częścią tej grupy, to zauważyć można zwiększenie wartości eksportu z ZEA do tych państw właśnie. Natomiast inaczej wygląda to w przypadku relacji z krajami latynoskimi – Boliwią i Urugwajem. Patrząc na statystyki z okresu przed wybuchem epidemii COVID-19, dostrzec można rosnącą wartość eksportu z tych krajów do ZEA10. Działania CFG na całym świecie idą zatem w parze z rozwojem relacji ekonomicznych ZEA z państwem, z którego pochodzi dany klub. Nie jest to rzecz jasna fundamentalna kwestia czy determinująca nawiązanie bliższych relacji gospodarczych oraz politycznych. Jednak obserwowanie ruchów CFG oraz ZEA w kwestii rozwoju futbolu w różnych miejscach świata pokazuje jedną bardzo ważną rzecz. Gdziekolwiek ZEA próbuje rozwinąć własne interesy, tam musi wprowadzać długofalowe projekty rozwoju sportowego w dużych i wartościowych klubach – a wszystko to w celu poprawy własnego wizerunku oraz, co nie mniej ważne, w celu nawiązania relacji biznesowych z otoczeniem klubu, które pozwala budować dalszą sieć powiązań między ZEA a poszczególnymi podmiotami gospodarczymi.
Futbolowe imperium soft power
City Football Group jest podręcznikowym wręcz narzędziem oddziaływania ZEA na inne państwa z kategorii soft power. W ten sposób określa się działania wpływające na przestrzeń społeczną, lecz nie mają one natury presji militarnej czy politycznej. Działania te mają podkreślać atrakcyjność danego państwa oraz budować jego wizerunek jako kraju zdolnego do tworzenia środowiska skutecznego w działaniu. Niewątpliwie sukcesy, które odnoszą kluby z CFG są idealnym wzmocnieniem tego wizerunku i zmiany postrzegania ZEA w opinii publicznej. Od kiedy ZEA są zaangażowane w zarządzanie tą strukturą, to kluby odniosły sukcesy w różnych miejscach na świecie:
– Manchester City: 5 mistrzostw kraju, 11 pucharów w rozgrywkach krajowych, finał Ligi Mistrzów UEFA
– Manchester City Women: 1 mistrzostwo kraju, 6 pucharów w rozgrywkach krajowych
– New York City: 1 mistrzostwo kraju
– Melbourne City: 1 mistrzostwo kraju, 1 puchar w rozgrywkach krajowych
– Melbourne City Women: 4 mistrzostwa kraju, 2 puchary w rozgrywkach krajowych
– Yokohama F. Marinos: 1 mistrzostwo kraju
– Montevideo City Torque: awans do najwyższej klasy rozgrywkowej
– Mumbai City FC: 1 mistrzostwo kraju, 1 puchar w rozgrywkach krajowych
– Esperance Sportive Troyes Aube Champagne: awans do najwyższej klasy rozgrywkowej
Model działań ZEA jest innowacyjny i unikalny w świecie futbolowym oraz współczesnych stosunkach międzynarodowych. Wiążąc sportowo oraz biznesowo różne kluby piłkarskie na niemalże wszystkich kontynentach, ZEA buduje jednocześnie sieć relacji politycznych, których celem jest poprawa relacji ekonomicznych oraz poprawa własnego wizerunku w tych regionach. Zapewne w kolejnych latach będzie można obserwować rozrost CFG o kolejne kluby w regionach, w których ZEA będzie chciało się pojawić, a przy tym dostrzegalne będą efekty zacieśnienia współpracy polityczno-gospodarczej.
- https://www.mei.edu/publications/rising-chinese-waves-uae ↩︎
- https://www.scmp.com/business/china-business/article/3128506/li-ruigang-powerful-chinese-media-mogul-control-tvb-plots ↩︎
- https://edition.cnn.com/2019/11/27/business/manchester-city-silver-lake/index.html ↩︎
- https://www.arabianbusiness.com/banking-finance/462106-group-42-behind-hayat-vax-receives-investment-from-us-based-silver-lake ↩︎
- https://aoav.org.uk/2018/uk-arms-exports-to-the-uae/ ↩︎
- https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/1029263/united-arab-emirates-trade-and-investment-factsheet-2021-10-29.pdf ↩︎
- https://www.defensenews.com/global/2021/09/22/uae-britain-ink-defense-research-and-ai-tech-deals-heres-what-comes-next/ ↩︎
- https://www.dailymail.co.uk/sport/sportsnews/article-9692579/Premier-League-contributed-7-6-billion-UK-economy-2019-20-season.html ↩︎
- https://www.statista.com/statistics/686981/football-aggregate-attendance-by-league-united-kingdom/ ↩︎
- Statystyki za OEC World, https://oec.world/en ↩︎